شبکه‌ای برای معامله انواع رمز ارزها با سرعت بالا
قطعا امروز کسی نمانده که اسم بیت کوین به گوشش نخورده باشد، و بسیاری از افراد حتی به این فکر افتاده‌اند که با خرید ماینر اقدام به جمع‌آوری بیت کوین کنند. مانند هرکاری، در مورد بیت کوین نیز اطلاع از ساختار و داشتن دانش عمومی برای استفاده از آن مورد نیاز است. بیت کوین در حال حاضر به چند روش مختلف در حال معامله است، و اصلی‌ترین روش معامله آن بلاکچین است. یکی دیگر از روش‌های معامله بیت کوین یا هر رمز ارز دیگری استفاده از شبکه صاعقه یا لایتنینگ است. شبکه لایتنینگ اولین بار به طور رسمی در مقاله‌ای توسط جوزف پون و تادئوس دریجا، در سال 2015 شرح داده شد.
این شبکه با استفاده از یک لایه دوم، بدون نیاز به تایید تمام نقاط اتصال یا گره‌های یک بلاکچین، به تایید معاملات رمز ارزها می‌پردازد. نیاز نداشتن به این اتصالات باعث افزایش سرعت معاملات و کاهش هزینه‌ها نیز خواهد شد. در این مقاله قصد داریم درباره شبکه لایتنینگ و چگونگی استفاده از آن صحبت کنیم، و همچنین به مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.
بلاکچین، پدر شبکه لایتنینگ یا صاعقه
همانطور که گفته شد شبکه لایتنینگ از یک لایه دوم برای معاملات استفاده می‌کند. ساختار این شبکه بسیار شبیه بلاکچین است و برای درک بهتر آن بهتر است اول بلاکچین را کامل بشناسید. بلاکچین یک مدل سیستم برای ثبت اطلاعات است، که اطلاعات آن میان همه اعضای آن شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. این مفهوم در ابتدا با ظهور بیت کوین معرفی شد و راهی برای حفظ اطلاعات مربوط به دارایی افراد است. برای درک اینکه بلاکچین چگونه اطلاعات را حفظ می‌کند بهتر است مثالی ساده بزنیم.
فرض کنید ما تصویری داریم و آن را برای 1000 نفر ارسال می‌کنیم، حالا اگر ما این تصویر را حذف کنیم، دیگر نمی‌توان گفت که این اطلاعات از بین رفته است. زیرا 1000 نفر دیگر آن را دارند و ممکن است هر کدام با تعداد دیگری نیز به اشتراک گذاشته باشند. در واقع اطلاعات دارایی شما نیز مدام در حال چرخش در این شبکه گسترده است و امکان نابودی آن وجود ندارد.
آشنایی با مشخصات شبکه لایتنینگ
شبکه لایتنینگ یا صاعقه یک فناوری لایه دوم است که برای بیت کوین استفاده می‌شود، و از کانال‌های پرداخت خرد برای مقیاس گذاری قابلیت بلاکچین BlockChain خود، برای انجام معاملات موثرتر استفاده می‌کند. معاملات انجام شده در شبکه لایتنینگ یا صاعقه سریع‌تر و کم هزینه‌‌تر هستند، و نسبت به تراکنش‌هایی که مستقیما روی بلاکچین بیت کوین انجام می‌شود ( یعنی درون زنجیره‌ای) آسان‌تر تایید می‌شوند. شبکه لایتنینگ برای رفع شلوغی تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌های معاملاتی مرتبط، با هدف دور کردن معاملات از بلاکچین اصلی و برون زنجیره‌ای کردن آنها، طراحی شد.
از شبکه صاعقه همچنین می‌توان برای انجام دیگر معاملات برون زنجیره‌ای شامل مبادلات ارزهای رمزپایه استفاده کرد. به عنوان مثال، برای تسهیل مبادلات اتمیک سواپ Atomic Swaps که امکان مبادله یک رمز ارز با ارزی دیگر وجود دارد، امکان مبادله بدون درگیر شدن واسطه‌ای مانند کارگزاری‌ها را فراهم می‌کند. در واقع به زبان ساده‌تر می‌توان گفت شبکه صاعقه یک راه حل برای مشکل سرعت معامله در بلاکچین بیت کوین با معرفی معاملات برون زنجیره‌ای است، و مانند بلاکچین باعث از بین بردن واسطه‌هایی مانند موسسات و کارگزاری‌های مربوطه است.
همانطور که گفته شد شبکه صاعقه اولین بار توسط جوزف پون و تادئوس دریجا در سال 2015 پیشنهاد شد و از آن زمان در حال توسعه است. مشکلی که شبکه لایتنینگ برای حل آن اندیشیده شده است، زمان معامله کند و توان عملیاتی بیت کوین است که در حدود هفت تراکنش در ثانیه (TPS) باقی می‌ماند.
راهکار جوزف گون و تادئوس
همانطور که گفته شده زمان معامله بیت کوین بسیار کند است. اگر این رمز ارز بخواهد به پتانسیل خود برای تبدیل شدن به ارزی برای انجام معاملات روزانه دست بیابد، بیت کوین باید در هر ثانیه به ده‌ها یا صدها هزار تراکنش برسد. شبیه کارت‌های اعتباری یا شبکه‌های پرداخت الکترونیکی، این میزان تراکنش باید افزایش پیدا می‌کرد. با توجه به ماهیت فناوری غیرمتمرکز خود که نیاز به توافق از همه گره‌های درون شبکه (نقطه اتصال) خود دارد، بیت کوین در وضعیت فعلی مملو از چنین مشکلاتی است. به عنوان مثال، اگر تعداد تراکنش‌های آن در شبکه بیت کوین افزایش پیدا کند، تایید و ذخیره این تراکنش‌ها بسیار هزینه‌بر و وقت گیر خواهد شد. افزایش تعداد تراکنش‌ها همچنین به اقداماتی برای بهبود قدرت پردازش رایانه‌هایی که برای اجرای معاملات مربوط به بیت کوین مورد استفاده قرار می‌گیرد نیاز دارد.
علاوه بر این، انرژی لازم برای محاسبه این اطلاعات بسیار زیاد است و نگه داشتن بیت کوین برای معاملات روزانه را بسیار گران می‌کند. شبکه لایتنینگ پیشنهاد کرد تا با ایجاد یک لایه دوم در بلاکچین اصلی بیت کوین، مشکل مقیاس بندی را حل کند. لایه دوم شامل چندین کانال پرداخت بین طرفین یا کاربران بیت کوین است. کانال شبکه صاعقه یک مکانیسم معامله بین دو طرف محسوب می‌شود، و با استفاده از کانال‌ها، طرفین می‌توانند از یکدیگر بیت کوین دریافت کنند، و یا به خرید بپردازند.
پردازش این معاملات در مقایسه با معاملات استانداردی که در بلاکچین بیت کوین انجام می‌شود، متفاوت است. آنها فقط زمانی در زنجیره اصلی به روز می‌شوند که دو طرف یک کانال را باز و بسته کنند. بین این دو عمل، طرفین می‌توانند بدون اطلاع بلاکچین اصلی از فعالیت‌هایشان، بی‌وقفه وجوه ارزی را بین خود جابجا کنند. این روش سرعت معامله را افزایش می‌دهد، زیرا نیاز نیست هر نقطه اتصالی آن را تایید کند.
شبکه لایتنینگ چگونه کار می‌کند
شبکه صاعقه در واقع نقطه اتصالاتی است که بین افراد ایجاد می‌شود. در هر کانال ارتباطی سه ضلع وجود دارد که دو ضلع دیگر می‌توانند بدون استفاده از ضلع سوم با یکدیگر به صورت نامحدود به مبادله بپردازند. منابعی که در بلاکچین استفاده می‌شود، انرژی و فضای حجمی است، اما شبکه صاعقه از منابع دیگری استفاده می‌کند و باعث می‌شود حجم فضای مورد نیاز بسیار کاهش یابد. برای درک بهتر روش کار شبکه لایتنینگ نیاز است تا با مثالی ساده آن را توضیح دهیم، و سپس به شکل فنی‌تر به آن خواهیم پرداخت تا کاملا متوجه این موضوع شوید.
معاملات زنجیری سعید و میلاد
فرض می‌کنیم سعید با کافی شاپ مورد علاقه خود یک کانال مبادلاتی باز می‌کند و 100 دلار بیت کوین به حساب آن واریز می‌کند. معاملات او با کافی شاپ فوری است زیرا او کانال مستقیمی با آن دارد. حال فرد دیگری به نام میلاد را فرض می‌کنیم که کانال دیگری با یک فروشگاه مواد غذایی دارد که در هفته دفعات زیادی از آنجا خرید می‌کند. میلاد همچنین از کافی شاپی که سعید از آن خرید کرده نیز قهوه خریداری می‌کند. کانال ارتباطی بین سعید، کافی شاپ و میلاد تضمین می‌کند که سعید از مبلغی که در کافی شاپ گذاشته است، بتواند برای خرید از فروشگاه مواد غذایی نیز استفاده کند.
به همین ترتیب میلاد نیز می‌تواند از حساب خود برای خرید از دیگر مشاغلی که سعید از آن خرید می‌کند استفاده کند. این شبکه ایجاد شده را مانند چندین سیم فرض کنید، که با هربار اتصال به جایی توسط فرد الف، هر فرد دیگری که با این فرد الف در ارتباط است نیز می‌تواند مبالغی را جابجا کند. حال فرض کنیم که میلاد کانال خود را با فروشگاه مواد غذایی می‌بندد، و سعید هیچ فرد یا کانال مشترک دیگری بین کافی شاپ و فروشگاه ندارد. در اینجا سعید مجبور خواهد شد، خود یک کانال با فروشگاه باز کند تا بتواند در آنجا خرید انجام دهد. به این ترتیب، شبکه‌ای از معاملات غیرمتمرکز بین چندین گره صاعقه ایجاد می‌شود.
توضیح تخصصی درباره شبکه صاعقه
در سطح فنی‌تر، شبکه لایتنینگ از قراردادهای هوشمند و اسکریپت‌های چند علامتی (چند امضایی) برای اجرای چشم‌انداز خود استفاده می‌کند. یک معامله اولیه، به نام معامله افزایش بودجه، هنگامی ایجاد می‌شود که یک یا هر دو طرف، کانال را تامین مالی کنند. در یک محیط چند علامتی معمولی، دو کلید اصلی (یکی عمومی و دیگری خصوصی) در ابتدا رد و بدل می‌شوند. این مبادله، دسترسی و خرج کردن ارز را آسان‌تر می‌کند. اما در مورد نقاط اتصال شبکه صاعقه، علامت یا امضا رد و بدل نمی‌شود.
این کار برای جلوگیری از شناسایی هزینه‌های معاملات مالی توسط بلاکچین اصلی انجام می‌شود. در عوض، دو طرف یک کلید واحد را مبادله می‌کنند، که برای اعتبار سنجی معاملات ( که معاملات تعهدی نیز نامیده می‌شود) بین خود آنها استفاده می‌شود. دو طرف می‌توانند بدون محدودیت بین خود یا دیگر افراد موجود در شبکه به معامله بپردازند، و تنها کلید اصلی را در صورت بسته شدن کانال بین خود عوض می‌کنند.
هزینه استفاده از شبکه لایتنینگ
مانند هر خدمات دیگری، استفاده از شبکه لایتنینگ نیز هزینه دارد. این هزینه‌ها ترکیبی از هزینه‌های مسیریابی برای یافتن اطلاعات پرداخت بین گره‌های لایتنینگ و کارمزد معامله بیت کوین برای باز و بسته کردن کانال‌ها هستند. در نوامبر 2019، دانشمندان دو دانشگاه در مجارستان و موسسه علوم و کنترل رایانه مقاله‌ای منتشر کردند، که توانایی اپراتورهای شبکه لایتنینگ برای ادامه پردازش معاملاتی که بدون افزایش هزینه‌ها انجام می‌شوند را زیر سوال می‌برد. این نویسندگان در چکیده مقاله خود اظهار کردند که: «مشارکت برای اکثر نقاط اتصال بزرگ مسیریابی، که در حال حاضر شبکه را باهم هدایت می‌کنند، از نظر اقتصادی غیر منطقی است. معاملات یا هزینه‌های ترافیک باید به میزان سفارشات افزایش یابند تا مسیریابی پرداخت از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.»
روش پرداخت با شبکه لایتنینگ
پرداخت با استفاده از شبکه لایتنینگ بسیار ساده است و سه مرحله کلی دارد:
- کیف پول بیت کوین مجهز به شبکه صاعقه خریداری کنید
در ابتدا نیاز به یک کیف پول بیت کوین دارید، که به شما این امکان را بدهد که بیت کوین را به صورت زنجیره‌ای (منظم) و از طریق شبکه صاعقه دریافت، پرداخت و یا نگهداری کنید. به عنوان مثال برای ساده‌ترین تجربه و سریع‌ترین روش، می‌توان از کیف پول آبی و کیف پول ساتوشی استفاده کرد. این کیف پول‌ها هم روی آیفون قابل اجرا هستند و هم روی اندروید.
- بیت کوین را به کیف پول شبکه صاعقه خود منتقل کنید
اگر هنوز در کیف پول خود بیت کوین ندارید، باید مقداری بخرید. خرید بیت کوین در هر کشور و منطقه‌ای متفاوت است، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم قبل از خرید درباره صرافی‌های رمز ارزها تحقیق کنید. اگر از کیف پول آبی استفاده می‌کنید، دو حساب ایجاد کنید، یکی برای حالت معمولی یا on-chain که برای دریافت بیت کوین خود از صرافی یا هر جای دیگر که بیت کوین می‌خرید استفاده می‌شود. دیگری هم کیف صاعقه که برای نگهداری یا مصرف آن ایجاد می‌شود. سپس کیف صاعقه خود را انتخاب کنید و با گزینه پر کردن، بیت کوین را از حساب عادی خود منتقل کنید.
- حالا آماده پرداخت هستید
برنامه کیف پول خود را باز کنید، کد QR را اسکن کنید و یا روی باز کردن کیف پول کلیک کنید. سپس با تایید و بررسی همه گزینه‌های پرداخت نسبت به ادامه تراکنش اطمینان حاصل کنید.
مزایای استفاده از شبکه لایتنینگ
شبکه لایتنینگ به عنوان یک شبکه جدید در تراکنش‌های بیت کوین و سایر رمز ارزها دارای مزایای بسیاری است. اولین مزایای آن سرعت بالا در انجام انواع تراکنش است، که به صورت کاملا فوری به واسطه‌های کانال‌های پرداختی ارسال می‌شود. در ابتدای ظهور شبکه صاعقه، وعده داده بودند، با توسعه بیشتر امکان انجام بیش از صدها هزار تراکنش در ثانیه امکان پذیر باشد. دلیل نیاز به سرعت بالا، انجام تراکنش به عنوان پول رایج برای خریدهای روزانه است. در زیر لیستی از رمز ارزهای موجود و سرعت آنها ذکر شده است:
- ریپل XRP 1500 تراکنش بر ثانیه
- بیت کوین کش BCH 60 تراکنش بر ثانیه
- لایت کوین LTC 56 تراکنش بر ثانیه
- دش DASH 48 تراکنش بر ثانیه
- اتریوم ETH 20 تراکنش بر ثانیه
- بیت کوین BTC 7 تراکنش بر ثانیه
همانطور که در لیست بالا ذکر شد، بیت کوین با 7 تراکنش بر ثانیه یکی از کندترین رمز ارزهای موجود است، که با استفاده از شبکه لایتنینگ می‌توان سرعت آن را افزایش داد.
همچنین کارمزد بالای انجام معاملات یکی دیگر از نکاتی است که بسیاری برای دوری از آن به شبکه صاعقه روی آورده‌اند. به طور میانگین کارمزد بیت کوین 0.0001 بیت کوین به ازای هر 1000 بایت داده‌ای است که توسط ماینر پردازش می‌شود. این مقدار هنگامی که تعداد بالایی بیت کوین قرار باشد جابجا کنید، بسیار زیاد به چشم خواهد آمد. علاوه بر این‌ها، مقیاس پذیری شبکه لایتنینگ نیز یکی از دلایل محبوبیت آن است. به دلیل ساختار برون زنجیره‌ای این شبکه، مقدار ترافیک تراکنش‌های خود شبکه بیت‌کوین کاسته می‌شود. در کل می‌توان گفت شبکه صاعقه مناسب برای انجام معاملات خرد است، و ظهور این شبکه با نوید آن بود که روزی بتوان از بیت کوین به عنوان یک ارز رایج در هر خرید استفاده کرد.
مشکلات و معایب استفاده از شبکه لایتنینگ
بارزترین مشکل شبکه لایتنینگ که قرار است غیرمتمرکز باشند، این است که می‌توانند منجر به تکرار مدل قطب و اقمار (Hub and Spoke) شوند. این امر سیستم‌های مالی امروز را مشخص می‌کند. در مدل فعلی، بانک‌ها و موسسات اعتباری واسطه اصلی هستند که کلیه معاملات از طریق آنها انجام می‌شود. با داشتن ارتباطات بازتر با دیگران، گره‌های صاعقه برای مشاغل برجسته ممکن است به هاب یا گره متمرکز مشابه شبکه تبدیل شود.
خرابی در یکی از این مراکز به راحتی می‌تواند بخش قابل توجهی از شبکه (یا کل آن) را خراب کند. مشکل قابل توجه دیگری که قبلا ذکر شد، ضرورت افزایش هزینه‌ها برای حفظ اقتصادی بودن شبکه است. این امر نه تنها در مورد گره‌هایی که شبکه صاعقه خود را حفظ می‌کنند صدق می‌کند، بلکه هزینه ناگهانی که در شبکه ایجاد می‌گردد را نیز شامل می‌شود. همچنین اعتقاد بر این است که شبکه لایتنینگ در برابر هک و سرقت آسیب پذیر هستند، زیرا لازم است همیشه آنلاین باشند، و به همین خاطر نگهداری مخفیانه هر مقدار بیت کوین امکان پذیر نیست.
علاوه بر این‌ها ساختار شبکه لایتنینگ برای انتقال مبلغ‌های بالا مناسب نیست. این انتقال‌ها از آنجا که از طریق واسطه‌ها و کانال‌های دیگران انجام می‌شود، در صورتی که واسطه شما مبلغ کافی در کیف خود نداشته باشد، امکان انتقال نیز وجود ندارد. همچنین در صورتی که فرد آفلاین باشد، امکان ارسال بیت کوین به او وجود ندارد. یکی از خصوصیات بلاکچین شفافیت آن است، که شبکه صاعقه به دلیل ساختار برون زنجیره‌ای آن، معاملات فقط در موجودی نهایی در بلاکچین ثبت می‌شود. همین امر باعث شده تا مدام افراد بلاکچین بیت کوین را بررسی کنند، تا از عدم سرقت ارزهایشان اطمینان حاصل کنند.
سخن پایانی
از زمانی که بیت کوین در سال 2008 توسط ساتوشی ناکامورو ارائه شد، تا کنون همواره این رمز ارز مورد بحث‌های بسیاری بوده است. به تازگی ایلان ماسک، مالک شرکت تسلا نیز با علاقه نشان دادن به آن باعث افزایش قیمت ناگهانی این رمز ارز شد. او همچنین امکان خرید خودروی تسلا توسط بیت کوین را نیز امکان پذیر کرد تا بر کاربرد این رمز ارز قدیمی پافشاری کند. اما خرید و فروش، و یا انتقال آن به این راحتی‌ها نیست، زیرا علاوه بر پرداخت کارمزد، سرعت انتقال آن نیز بسیار پایین است.
به طور عادی بیت کوین با 7 تراکنش بر ثانیه یکی از کندترین رمز ارزهای جهان شناخته می‌شود. شبکه لایتنینگ در اینجا با ظهور خود نقطه قوتی بر مزایای استفاده از بیت کوین افزود، و حال بسیاری از شرکت‌های دیگر در حال افزودن درگاه پرداخت به وسیله بیت کوین یا سایر رمز ارزها هستند. شبکه لایتنینگ با اینکه سرعت تراکنش را افزایش می‌دهد و باعث کم شدن کارمزد می‌گردد، اما استفاده از آن شرایط خاصی دارد. به نظر بسیاری شبکه صاعقه اصلا اقتصادی نیست و امکان هک شدن و به سرقت رفتن دارایی را افزایش می‌دهد.
